Συζήτηση του σχεδίου νόμου του ΥΠΕΚΑ για το “Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας- Αττικής, Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης και άλλες διατάξεις”

 

Θεσσαλονίκη, 5-6-2014

                Η παρέμβαση της «Λαϊκής Συσπείρωσης Κεντρικής Μακεδονίας» στην συνεδρίαση του Π.Σ. με θέμα: «Συζήτηση του σχεδίου νόμου του ΥΠΕΚΑ για το «Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας- Αττικής, Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης και άλλες διατάξεις»

            Η εισήγηση πραγματοποιήθηκε από τον Ιωάννη Ζιώγα επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης Κεντρικής Μακεδονίας»

Ειρωνικό ηχεί το ότι η συζήτηση γίνεται σήμερα, την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος.

Το νέο ρυθμιστικό σχέδιο της Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί, όπως αναφέρεται σε πολλά σημεία της αιτιολογικής έκθεσης, ούτε λίγο, ούτε πολύ, να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη και τη σταδιακή αναστροφή των αρνητικών συνεπειών από την οικονομική κρίση. Πάρα πολύ φιλόδοξο σχέδιο, εάν σκεφτεί κανείς ότι τα δύο προηγούμενα ρυθμιστικά σχέδια, και της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, το 1985, έχουν αποδομηθεί, έχουν απαξιωθεί, έχουν καταρρεύσει.

Το κύριο θέμα για μας ως Κ.Κ.Ε. και ως «Λαϊκή Συσπείρωση Κεντρικής Μακεδονίας» είναι ποιος ωφελείται, ποιος πληρώνει, την όποια ανάπτυξη. Όλα τα στοιχεία δείχνουν, ότι ωφελείται το μεγάλο κεφάλαιο, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι και πληρώνουν πάντα τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Αυτό είναι το πρώτο σχόλιο, που θέλουμε να διατυπώσουμε.

Το πολιτικό ερώτημα, που είναι αντικειμενικά στο κέντρο κάθε συζήτησης, είναι χωροταξικός σχεδιασμός για ποιον; Ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν είναι τεχνοκρατικό ζήτημα, είναι βαθύτατα πολιτικό ζήτημα και στα πλαίσια των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής εντάσσεται και υποτάσσεται, αντικειμενικά, στους νόμους της αγοράς, της κερδοφορίας των κεφαλαίων και των μονοπωλιακών ομίλων. Είναι άρρηκτα δεμένος με την τάση εμπορευματοποίησης της γης και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και ιδιωτικοποιήσεων, που προωθούνται τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια της ΕΕ.

Πριν από κάμποσο καιρό συζητούσαμε για το χωροταξικό σχέδιο της Περιφέρειας Κ.Μ. το οποίο αν δεν κάνω λάθος ψηφίστηκε. Πριν από άλλα τρία χρόνια συζητούσαμε το Νέο Ρυθμιστικό Θεσσαλονίκης το οποίο ενσωματώνεται στο παρόν. Το παρόν νέο Ρυθμιστικό Θεσσαλονίκης ψηφίζεται σε ενιαίο νόμο με το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθηνών. Τον Ιούνιο συζητούσαμε για την έγκριση της Σ.Μ.Π.Ε. του τότε ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης η οποία προτείνεται για ψήφιση με τα άρθρα 77 και 78 του παρόντος.
Γενικά την τελευταία εξαετία έχουν ψηφιστεί   πάνω από 10 Χωροταξικά και Ειδικά χωροταξικά σχέδια για το σύνολο της χώρας τα οποία ακολούθως εξειδικευόταν (υποτίθεται) και ψηφιζόταν και κατά περιφέρεια αλλά και κατά Π. Συγκροτήματα πχ. Χωροταξικό σχέδιο Ηρακλείου, Πατρών κ.λ.π. Σχεδόν όλα τα προαναφερόμενα χωροταξικά έχουν την ίδια δομή και τις ίδιες λογικές Σε όλες τις πόλεις, σε όλες τις περιφέρειες το πρόβλημα της οικονομικής ανάπτυξης θα λυθεί με την “καινοτομία” και την “προσέλκυση επενδύσεων“.
Από την άλλη όλοι οι Kαλικρατικοί δήμοι (μικροί και μεγάλοι), έχουν ενημερωμένα και εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδμικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) που καλύπτουν σαν διάρθρωση χρήσεων όλη την έκταση τους, αστική και εξωαστική.
Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να διερωτηθεί γιατί άραγε αυτή η βεβιασμένη ταχύτητα του επανασχεδιασμού στο σύνολο του εθνικού χώρου; Υπάρχει πρόθεση για την επίλυση των χωρικών και κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων που δημιουργήθηκαν από τις μέχρι τώρα εφαρμογές ή μήπως πρόκειται για μια προσπάθεια επιβολής κάποιων πραγμάτων η μιας δέσμης μέτρων, και το πρόσχημα για την θεσμοθέτησης τους είναι δήθεν ή επίλυση χωρικών προβλημάτων και ο επανασχεδιασμός των δραστηριοτήτων στον χώρο;
Μήπως η ορολογίες, “αντιμετώπιση συγκρούσεων χρήσεων γης”, “προστασία περιβάλλοντος”, “αειφορεία”, “βιώσιμη ανάπτυξη”, “περιβαλλοντική αναβάθμιση”, εξισορρόπηση αντιθέσεων”, Έπανασχεδιασμός αστικού τοπίου”, “αντιμετώπιση της ανεργίας”, “αντιμετώπιση του φαινομένου του κοινωνικού αποκλεισμού” κ.λ.π. αποτελούν απλά και μόνο το διακοσμητικό εξωτερικό ένδυμα που συγκαλύπτουν τις πραγματικές προθέσεις;

Αξιολόγηση αποτελεσμάτων του παλαιού ρυθμιστικού: Ο ΟΡΘ και η εφαρμογή του παλαιού ρυθμιστικού σχεδίου είχαν σαν αποτέλεσμα την πλήρη αστικοποίηση της περιοχής αναφοράς του, με την υπερβολική επέκταση των σχεδίων των περιαστικών οικισμών πολύ περισσότερο από τις πραγματικές ανάγκες και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ένταση της πίεσης στις ενδιάμεσες μεταξύ των οικισμών, εκτός σχεδίου περιοχές, και την σταδιακή απορρόφηση τους από αστικές χρήσεις. Όλη η γεωργική γη της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Θεσ/νικης άλλαξε χρήση. Ακόμη και αν παραμένουν αδόμητες περιοχές, έχουν σταματήσει να καλλιεργούνται και ήδη έχουν ιδιοκτησιακά περιέλθει σε αστικά συμφέροντα.

Εμείς πιστεύουμε ότι ο σχεδιασμός είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, όταν όμως εξυπηρετεί γνήσια λαϊκά συμφέροντα και τηρείται στις βασικές του αρχές με συνεχή ενημέρωση και αναπροσαρμογή των στόχων.

Το Ρ.Σ. απέτυχαν λοιπόν γιατί ακριβώς δεν εξέφραζαν αυτά τα συμφέροντα. Οι πολιτικές επιλογές της άρχουσας τάξης κατευθύνονται χωρίς κανένα έλεγχο, στην παράδοση του πλούτου της χώρας, στα επιβαλλόμενα από τις Βρυξέλες και άλλα κέντρα, μονοπώλια τα οποία δεν επιθυμούν κανένα έλεγχο και κανένα περιοριστικό μέτρο για τον λόγο αυτό παρακάμπτουν με όποιο τρόπο μπορούν, τους οποιουσδήποτε περιορισμούς μπορεί να προέρχονται από ένα κεντρικό σχεδιασμό. Αυτός είναι ο κύριο λόγος αποτυχίας του Ρ.Σ.Α. αλλά και του Ρ.Σ.Θ. και οι αντίστοιχοι οργανισμοί τους κατέληξαν απλοί διαβιβαστές βεβαιώσεων. Συγχρόνως, όμως, στον καπιταλισμό ο σχεδιασμός της οικονομικής ζωής είναι αναγκαστικά ατελής και περιορισμένος, καθώς η αναρχία της παραγωγής και η ανισόμετρη ανάπτυξη περιοχών και κλάδων, είναι ενδογενής του καπιταλισμού, στον οποίο μοναδικό επενδυτικό κριτήριο είναι η μεγιστοποίηση του ποσοστού κέρδους.

Αυτό το αντικειμενικό γεγονός, τελικά ομολογείται και στο υπό συζήτηση σχέδιο νόμου, όταν γίνεται λόγος για ανεπάρκειες του υφιστάμενου ρυθμιστικού σχεδίου, το οποίο η ίδια οικονομική πραγματικότητα το έχει ήδη καταστήσει παρωχημένο. Αποδεικνύεται, δηλαδή, ότι όσο η γη είναι εμπόρευμα, όσο η παραγωγή είναι καπιταλιστική, κανένα ρυθμιστικό σχέδιο δεν μπορεί να εξαφανίσει την ανεργία στην παραγωγή, την ανισόμετρη ανάπτυξη, που αντανακλούν την ουσία του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, την όξυνση της βασικής αντίθεσης, ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την κυριαρχία του κεφαλαίου πάνω σε αυτή.

Κατά τη γνώμη μας, ο μοναδικός χωροταξικός σχεδιασμός στην Θεσσαλονίκη, που μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, προϋποθέτει κοινωνική ιδιοκτησία στη γη, κοινωνικοποίηση του συνόλου των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο, ασφαλώς σε καθεστώς εργατικής λαϊκής εξουσίας.

Το εν λόγω σχέδιο νόμου, στοχεύει στην ενίσχυση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, στην ανάπτυξη για τους μονοπωλιακούς ομίλους, υπηρετεί την κερδοφορία τους, δεν αποτελεί βιώσιμη λύση, που να διασφαλίζει τις διευρυνόμενες λαϊκές ανάγκες.

Απόδειξη πως πρόκειται για ένα επιθετικό, για το λαό, νομοθετικό κατασκεύασμα, είναι το ότι από τους δεκάδες φορείς που είχαν κληθεί στην προχτεσινή συζήτηση στην Επιτροπή, μόνο οι εκπρόσωποι του ΣΕΒ και του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθήνας, Φωκίωνας Δεληγιάννης και Μανώλης Μπαλτάς, αντίστοιχα, έδωσαν στην κυβέρνηση τα συγχαρητήριά τους για το Ρυθμιστικό, γιατί, όπως αποκαλύφθηκε από τους ίδιους, κάθε του άρθρο έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τις δικές τους προτάσεις! Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε, αυτό που τους ικανοποίησε ιδιαίτερα ήταν ότι προσκλήθηκαν και μετά τη σύνταξη του νομοσχεδίου, για να το επανελέγξουν.

Ο ΣΕΒ είχε τονίσει την ανάγκη για νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο καθώς το παλιό είναι ξεπερασμένο. Οι νέες ρυθμίσεις είναι πιο συνεκτικές, ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα για βιώσιμη ανάπτυξη, ανέφερε ο Φ. Δεληγιάννης, ενώ ο Μ. Μπαλτάς πρόσθεσε ότι το νέο Ρυθμιστικό «δεν έχει κόμπλεξ, δεν είναι φοβικό, μιλάει για την πραγματική οικονομία.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, ανέφερε μεταξύ άλλων για το νέο Ρυθμιστικό ότι χαρακτηρίζεται «από έλλειψη σχεδιασμού και πλήρη επικράτηση των δυνάμεων της αγοράς».

Στην πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, Γ. Μανιάτη, επιβεβαίωσε και αυτός το στίγμα, λέγοντας ότι «τα ρυθμιστικά συνιστούν κείμενα στρατηγικής και κεντρικών κατευθύνσεων» και ότι «αυτό που υιοθετείται είναι η στήριξη της επιχειρηματικότητας».

Και βέβαια, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν υπάρχει αναλυτικό σχέδιο για την πυροπροστασία, για αντιπλημμυρικά έργα, έργα αντισεισμικής θωράκισης, συνολικά έργα για την κάλυψη λαϊκών αναγκών γιατί αυτά δεν έχουν κέρδος για το κεφάλαιο. Δεν υπάρχει ούτε αναφορά για την αντιμετώπιση ατυχημάτων μεγάλης κλίμακας σε περιοχές που περιέχουν εγκαταστάσεις εταιρειών πετρελαιοειδών και διυλιστήρια, εγκαταστάσεις εύφλεκτα και επικίνδυνα υλικά.

Οι πέντε βασικοί πυλώνες των στρατηγικών του νέου ρυθμιστικού σχεδίου, όπως περιγράφονται στην εισηγητική έκθεση, στη σελίδα 5, αντανακλούν τον προσανατολισμό του για τη στήριξη ακριβώς αυτής της κερδοφορίας των μονοπωλίων.

α. «Ενίσχυση της παραγωγής». Δεν αποτελεί έναν ουδέτερο εθνικό στόχο, στον οποίο θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε όλοι. Πρέπει να αναρωτηθούμε, παραγωγή για ποιον; Στις σημερινές συνθήκες, τα κλειδιά της οικονομίας βρίσκονται στα χέρια των ομίλων, που αποφασίζουν για όλες τις λεπτομέρειες της παραγωγής, με γνώμονα το κέρδος τους.

Η λαϊκή κατανάλωση δεν αποτελεί στόχο της κοινωνικής παραγωγής στο καπιταλισμό αλλά ένα παραπροϊόν της. Έτσι η ενίσχυση της παραγωγής μεταφράζεται σε αύξηση του κέρδους τους και όχι στην κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Στις σημερινές συνθήκες μεταφράζεται σε επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, εκχωρήσεις γης, κρατικών υποδομών και πόρων στους ομίλους, πακτωλό κρατικών επιδοτήσεων στις μεγάλες επιχειρήσεις και υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Πρόκειται για έναν ταξικό και αντιλαϊκό στόχο.

β) Η αντιμετώπιση του περιβάλλοντος ως πόρου, μεταφράζεται στις πράσινες επενδύσεις, σε αξιοποίηση του ως πεδίου κερδοφόρας τοποθέτησης συσσωρευμένων κεφαλαίων, τόσο με τη μορφή κρατικής γης που εμπορευματοποιείτε, όσο και με τη μορφή των πράσινων επενδύσεων.

γ) Αντίστοιχη αξιοποίηση προβλέπεται για τον τομέα του πολιτισμού που και αυτός εμπορευματοποιείται και ιδιωτικοποιείται σταθερά.

δ) Η αστική αναζωογόνηση και οι ολοκληρωμένες αστικές παρεμβάσεις συγκαλύπτουν την παράδοση σε μονοπωλιακούς ομίλους ολόκληρων περιοχών του κέντρου για την προώθηση των επενδυτικών τους σχεδίων.

ε) Η κοινωνική συνοχή σε συνθήκες καπιταλισμού εκφράζει την προσπάθεια της άρχουσας τάξης για την ταξική ενσωμάτωση λαϊκών στρωμάτων, για αποδοχή των συμφερόντων της ως γενικά, ως δήθεν πανεθνικά συμφέροντα.

Το γενικό εθνικό χωροταξικό σχέδιο και με τη σειρά του το ρυθμιστικό σχέδιο Θεσσαλονίκης, αντανακλά ακριβώς αυτό το σχεδιασμό. Συντονίζεται με τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.

Είναι συνδεδεμένο με τις στρατηγικές θέσεις και προτεραιότητες της Περιφέρειας μας για την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Το σχέδιο αυτό εστιάζει την ανάδειξη της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας σε κόμβο μεταφοράς εμπορευμάτων και ενέργειας από τη μια και την ανάπτυξη του τουρισμού και των υποστηρικτικών υπηρεσιών από την άλλη.

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων η κυβερνητική πολιτική αξιοποιεί ένα σύνολο νομοθετικών εργαλείων και άλλων παρεμβάσεων, όπως το ΕΣΠΑ, το νέο ΣΕΣ, το νομοθετικό πλαίσιο για τα Δημόσια έργα, την απελευθέρωση της ενέργειας, τα σχέδια διοικητικής μεταρρύθμισης, το νομοθετικό πλαίσιο για το Κτηματολόγιο, τις αλλαγές στη νομοθεσία για τα αυθαίρετα, την έκδοση αδειών, τη φορολογική πολιτική, το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς, τη δασική νομοθεσία που προετοιμάζεται και η εκ βάθρων μεταβολή της και φυσικά τα χωροταξικά σχέδια, εθνικό και ειδικά. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις συγκροτούν ένα ενιαίο πλαίσιο πολιτικής της αστικής τάξης και της Ε.Ε. και ως τέτοιο καλούμε το εργατικό και λαϊκό κίνημα να το αντιμετωπίσει.

Στον αντίποδα αυτού του σχεδίου εμείς (ως ΚΚΕ και ως «Λαϊκή Συσπείρωση») ξεκινάμε από τη θεμελιακή θέση, από τη σκοπιά της εργατικής τάξης, ότι η γη και η χρήση της είναι κοινωνικό αγαθό. Στόχος και κριτήριο για την οργάνωση του κοινωνικού χώρου για μας είναι η συνδυασμένη ικανοποίηση του συνόλου των λαϊκών αναγκών. Η συγκεκριμένη κοινωνική αξιοποίηση της γης και του χώρου γενικότερα για την αγροτική παραγωγή, τον τουρισμό, την εξασφάλιση ποιοτικής λαϊκής στέγης και των υποδομών κοινωνικών υπηρεσιών, τη βιομηχανική παραγωγή, την προστασία του περιβάλλοντος. Ασφαλώς, όλα αυτά προϋποθέτουν την κοινωνική ιδιοκτησία στη γη και τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας. Προϋποθέτουν τη ρήξη με τα μονοπώλια και την εξουσία τους, όπως και την αποδέσμευση από την Ε.Ε. με εργατική λαϊκή εξουσία.

Εμείς καλούμε τους εργαζόμενους, μέσα από τους μαζικούς φορείς, μέσα από τα εργατικά συνδικάτα, να παλέψουν συνολικά απέναντι σε αυτό το σχέδιο. Τους καλούμε να παλέψουν συνολικά για την ανατροπή αυτής της αντιλαϊκής πολιτικής, γιατί και αυτό το νομοσχέδιο είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της πολιτικής.

Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Πρόεδρε.